W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci byliśmy świadkami pojawienia się nowych czynników zakaźnych. Pandemia SARS-CoV-2 jest trzecią poważną epidemią koronawirusa odzwierzęcego, która dotknęła ludzi w ostatnim czasie, po wybuchu epidemii SARS w 2002 r. i MERSw 2012 r. Do sierpnia 2022 potwierdzono na całym świecie ponad 591 000 0000 przypadków COVID-19, z 1% śmiertelnością, a przez ostanie ponad 1,5 roku podano ogółem ponad 12 mld dawek szczepionki. W Polsce w tym czasie potwierdzono ponad 6 000 000 przypadków ze śmiertelnością prawie 2% i podano ponad 54 000 000 dawek szczepionki dawek szczepionki. [1,2]
Znaczna część polskiej populacji albo nie uległa zakażeniu COVID-19, albo miała jego łagodny przebieg, w formie bezobjawowej klinicznie. Obserwacja ta dotyczy również instytucji opiekuńczych, w których populacja jest szczególnie narażona na zakażenie ze względu na choroby i wiek. Jednak nawet w takich instytucjach, w których pojawiły się przypadki COVID-19, większość narażonych osób nie uległa zakażeniu, lub zakażenie miało u nich przebieg bezobjawowy. Istnieje zatem możliwość, że modyfikacja przebiegu lub nawet ochrona przed zakażeniem miała związek z obecnością u tych osób przeciwciał, które reagowały krzyżowo z antygenami wirusa SARS-CoV-2.
W Polsce na podstawie badań wirusologicznych od lat 60-tych XX wieku zarejestrowano prawdopodobnie 7 epidemii sezonowych zakażeń dróg oddechowych, których czynnikiem etiologicznym były koronawirusy. Ponadto w Polsce stale występują epidemie koronawirusowe wśród zwierząt hodowlanych. Istnieje zatem możliwość, że osoby, które nie uległy zakażeniu bądź przeszły zakażenie w formie bezobjawowej miały ochronne przeciwciała po wcześniejszym kontakcie z innymi koronawirusami. Prawdopodobne jest również, że czułość bieżącego nadzoru w trakcie trwającej pandemii był zbyt niska i nie poznaliśmy pełnej skali epidemii wśród mieszkańców domów opieki długoterminowej.
Badania nad mechanizmami odporności skierowanej przeciwko koronawirusom na podstawie analizy przeciwciał u osób chorych, ozdrowieńców i osób zdrowych przebywających w polskich instytucjach opiekuńczych pozwoli na analizę epidemiologiczną i kliniczną czynników mogących mieć wpływ na indywidualny przebieg zakażenia.
Celem projektu jest przebadanie reprezentatywnej liczby surowic pobranych od jednorodnej grupy osób w różnym stopniu narażonych na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 przebywających w instytucjach opiekuńczych w kierunku obecności i miana przeciwciał przeciwko antygenom tego i pokrewnych wirusów. W celu wyjaśnienia zakresu reakcji krzyżowych zostaną przeprowadzone badania nad reaktywnością wybranych surowic pacjentów z antygenami wyizolowanymi z wirusów dominujących w obecnej pandemii w Polsce oraz pokrewnych koronawirusów. Dodatkowo zostaną przeprowadzone badania nad molekularnymi mechanizmami tych reakcji za pomocą nowoczesnych metod immunochemicznych.
Badanie uzyskało pozytywną ocenę Komisji Bioetycznej UJ nr 1072.6120.2021 z dnia 29 września 2021 oraz jest objęte obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej podmiotu przeprowadzającego eksperyment medyczny, ubezpieczający: Wiener TU S.A. Vienna Insurance Group, Polisa COR 207878 / 45
Badanie jest finasowanie ze środków Narodowego Centrum Nauki, nr UMO-2021/41/B/NZ6/00749 i jest realizowane we współpracy z:
- Katedrą Chorób Wewnętrznych i Gerontologii UJ-CM
- Instytutem Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polska Akademia Nauk we Wrocławiu
oraz
- Miejskim Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych w Krakowie
- Ośrodkiem Badawczo-Naukowym Chorób Otępiennych Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Ośrodek Alzheimerowski w Ścinanie
- Domem Pomocy Społecznej ul. Krakowska 55, w Krakowie,
- Domem Opieki Jestem w Grobli
Bibliografia:
[1] WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard https://covid19.who.int/; dostęp 04.10.2022
[2] European Centre for Disease Prevention and Control COVID-19 Vaccine Tracker https://vaccinetracker.ecdc.europa.eu/public/extensions/COVID-19/vaccine-tracker.html#uptake-tab; dostęp 04.10.2022